Msza Krzyżma (Missa Chrismatis)

Przedpołudniowa Msza św. w Wielki Czwartek jest wyjątkowa. Mszę Krzyżma Świętego sprawuje się jedynie w tym dniu i to zazwyczaj rano i tylko w kościele katedralnym.
Mszę celebruje biskup wraz ze swoim prezbiterium diecezjalnym; w czasie celebracji (od 1970 r.) ma bowiem miejsce odnowienie przyrzeczeń kapłańskich (po homilii). Liturgia ta ukazuje jedność Kościoła w diecezji.

W czasie liturgii, po odnowieniu przyrzeczeń kapłańskich, następuje obrzęd święcenia olejów.
Święci się trzy ich rodzaje:
- krzyżmo (oleum chrismum) czyli oliwę zmieszaną z wonnym balsamem (koloru czarnego), służącą przy udzielaniu sakramentu chrztu, bierzmowania i kapłaństwa, przy konsekracji kościoła, ołtarza itd.
- olej chorych (oleum infirmorum) przeznaczony do udzielania sakramentu namaszczenia chorych
- olej katechumenów (oleum catechumenorum), którego używa się w czasie udzielania chrztu dorosłym.
Dopuszczalne jest też oddzielne święcenie olejów; oleju chorych pod koniec modlitwy eucharystycznej, zaś krzyżma i oleju katechumenów po Komunii.

Olej jest symbolem mocy Bożej udzielanej w momencie namaszczenia. W Piśmie Świętym czytamy, iż olejem namaszczano królów (Dawid: 1 Sm 16,1-13, Saul: 1 Sm 10,1), proroków (Eliasz) oraz kapłanów: Lb 21,10 (Samuel, Aaron: Lb 3,1-4).
Z kolei wszystkie te godności, przez szczególne namaszczenie Duchem Świętym, otrzymał Jezus Chrystus, a wraz z Nim, w chwili święceń kapłańskich; wszyscy biskupi i prezbiterzy.
W każdym przypadku namaszczania zachodzi bardzo wyraźna przemiana. Osoba czy jakiś przedmiot tracą swój dotychczasowy świecki charakter. Zostają włączone do sfery sacrum. Zaczynają pełnić inną, religijną funkcję.
Jesteśmy namaszczani przy chrzcie tym samym olejem, którym namaszcza się świątynię. Z jednej strony jest to powód do dumy, z drugiej do większej odpowiedzialności za tę nową godność.

Chcąc jednak lepiej zrozumieć symbolikę tego obrzędu, warto odwołać się do jego pierwotnego znaczenia w obszarze kultury śródziemnomorskiej. Oliwa była zawsze artykułem spożywczym, ale też pielęgnowała skórę, była używana do lampek oliwnych oraz jako lek dezynfekujący rany i łagodzący ból.
Prawie wszystkie zastosowania oliwy w życiu świeckim mają swoje dzisiejsze odniesienie do liturgii.
I tak ze względów leczniczych stała się odpowiednią materią do sakramentu namaszczenia chorych. Z tego samego powodu - grzech jest chorobą duszy - używa się oleju przy udzielaniu sakramentu chrztu, który uwalnia od grzechu. Tak jak lampa oliwna daje światło, tak również kapłani, którzy są namaszczani na swój urząd - mają być "światłością świata". Dlatego przy ich wyświęcaniu używa się także olejów.

Kto w czasie Mszy Krzyżma świętego przystępuje do komunii świętej może ją ponownie przyjąć w czasie wieczornej Mszy Wieczerzy Pańskiej.

powrót